Nữ Thần Lúa đọc hiểu - Hướng dẫn chi tiết

Bài Nữ Thần Lúa đọc hiểu là một truyện thần thoại Việt Nam, được trích trong tập Kho tàng truyện thần thoại Việt Nam do NXB Giáo dục xuất bản năm 2008. Bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu nội dung, ý nghĩa và giá trị của bài truyện.

Nội dung bài truyện Nữ thần lúa

Bài truyện kể về nguồn gốc của cây lúa và sự tích của nữ thần Lúa, con gái của Ngọc Hoàng. Nữ thần Lúa được giao nhiệm vụ xuống trần gian để nuôi sống loài người sau những trận lụt lội khủng khiếp. Nữ thần làm phép cho những hạt giống gieo xuống đất nảy mầm, mọc thành cây, kết bông mẩy hạt. Lúa chín tự về nhà không cần gặt và không phải phơi phóng gì cả. Cần ăn, cứ ngắt bông vào nồi là lúa sẽ thành cơm.

Một hôm, cô con gái nhà kia đang bận việc, chưa kịp dọn dẹp sân nhà thì lúa ở ngoài đã ùn ùn kéo về. Cô gái cuống quít và đâm cáu. Sẵn tay đang cầm cái chổi, cô đập vào đầu bông lúa mà mắng: “Người ta chưa dọn dẹp xong đã bò về. Gì mà hấp tấp thế?”. Nữ thần Lúa đang dẫn các bông lúa vào sân, thấy sân đường bẩn thỉu rác rưởi đã bực trong lòng, lại bị mang một cán chổi vào đầu, tức lắm. Cả đám lúa đều thốt lên: “Muốn mệt thì ta cho mệt luôn. Từ nay có hái tre, liềm sắc cắt cổ tao, tao mới về”. Từ đó nữ thần Lúa dỗi, nhất định không cho lúa bò về nữa. Người trần gian phải xuống tận ruộng lấy từng bông. Thấy vất vả mệt nhọc quá, người ta mới chế ra liềm hái để cắt lúa cho nhanh. Và lúa cũng không tự biến thành cơm nữa, mà phải phơi phóng, xay giã cho ra gạo.

Sự hờn dỗi của nữ thần Lúa còn đôi khi cay nghiệt hơn nữa. Nữ thần vẫn giận sự phũ phàng của con người, nên nhiều lần đã cấm không cho các bông lúa nảy nở. Có kết hạt cũng chỉ là lúa lép mà thôi. Vì thế sau này mỗi lần gặt xong là người trần gian phải làm lễ cúng hồn Lúa, cũng là cúng thần Lúa, với tiết mục “rước bông lúa”. Có nơi không gọi như thế thì gọi là cúng cơm mới.

Bài truyện còn kể thêm một sự tích khác về nguồn gốc của cây lúa. Trời sai một thiên thần đưa xuống hạ giới một số hạt giống lúa và một số hạt giống cỏ vãi ra khắp mặt đất để nuôi người và vật. Ban đầu thần gieo tất cả hạt giống cỏ ở trong tay trái. Cỏ mọc rất nhanh, chỉ trong một đêm đã lan tràn khắp cả mặt đất. Đến khi thần gieo hết một nửa số hạt giống lúa ở trong tay phải thì không còn một mảnh đất nào để gieo nữa. Thần đành đem nửa số hạt giống lúa về Trời. Do đó mà ở trên mặt đất cỏ mọc nhiều mà lại rất khoẻ còn lúa thì ít lại mọc rất khó khăn, nếu không chăm bón, làm cỏ thì bị cỏ át mất. Khi biết rõ việc ấy Trời liền nổi giận đày thần xuống trần hóa làm con trâu, ăn cỏ đời này qua đời khác và kéo cầy cho loài người trồng lúa.

Ý nghĩa và giá trị của bài truyện Nữ thần lúa

Bài truyện Nữ Thần Lúa là một tác phẩm mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam, phản ánh tinh thần yêu nước, yêu đất, yêu lúa của người dân. Bài truyện cũng là một minh chứng cho sự sáng tạo và giàu trí tưởng tượng của người xưa khi giải thích các hiện tượng tự nhiên và lịch sử bằng những câu chuyện thần thoại. Bài truyện còn có giá trị giáo dục cao, dạy người ta biết trân trọng những thành quả của lao động, biết tự lực cánh sinh, biết cảm ơn thần linh và con người đã có công với cộng đồng.

Bài truyện có nhiều phương tiện biểu đạt đặc sắc, như sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, so sánh, lặp đi lặp lại, đối xứng, đối lập… để tạo ra những hiệu ứng âm thanh và ý nghĩa. Bài truyện cũng sử dụng các tiêu đề, danh sách và bảng biểu để trình bày nội dung một cách trực quan và rõ ràng. Bài truyện có cấu trúc rõ ràng, gồm mở bài, thân bài và kết bài, tạo ra sự liên kết và hài hòa giữa các phần.

Kết luận

Bài Nữ Thần Lúa đọc hiểu là một tác phẩm văn học dân gian đáng quý, không chỉ giúp chúng ta hiểu thêm về nguồn gốc của cây lúa, mà còn giúp chúng ta cảm nhận được tâm hồn và tư tưởng của người Việt Nam xưa.