Diễn Dịch Và Quy Nạp Là Gì? Đây là hai phương thức thường được sử dụng trong văn học. Để giải đáp được câu hỏi này, mời bạn theo dõi bài viết sau của Hocvn.

Quy Nạp – Diễn Dịch Và Quy Nạp Là Gì?

Quy nạp là cách suy luận từ những trường hợp cụ thể để đưa ra nguyên lý chung. Để quy nạp được chính xác, phải có đủ dữ kiện và tính nhất quán của hiện tượng. – Có hai loại quy nạp chính: quy nạp hoàn toàn và quy nạp không hoàn toàn.

• Quy nạp hoàn toàn dựa trên tất cả các đối tượng của một loại sự vật và kết luận về thuộc tính chung của chúng. Ví dụ: Tất cả các tam giác đều có ba góc.
• Quy nạp không hoàn toàn chỉ dựa trên một phần các đối tượng của một loại sự vật và kết luận về thuộc tính chung của chúng. Ví dụ: Tất cả các chim đều có lông vũ. Quy nạp không hoàn toàn có thể là quy nạp giản đơn hoặc quy nạp khoa học. Quy nạp giản đơn chỉ dựa trên kinh nghiệm thực tiễn và có thể sai lầm. Quy nạp khoa học dựa trên thí nghiệm và lý thuyết và có thể chứng minh được. – Quy nạp là phương pháp quan trọng để khái quát kinh nghiệm và khám phá quy luật. Quy nạp cũng giúp đề ra các giả thuyết cho việc nghiên cứu khoa học.

Diễn Dịch Là Gì?

Diễn dịch là cách suy luận từ cái chung đến cái riêng, từ những nguyên lý đã biết đến những kết luận cụ thể. Để diễn dịch được chính xác, phải có những tiền đề đúng và phù hợp với quy tắc logic và tình huống cụ thể. – Có ba bộ phận trong phương pháp diễn dịch: tiền đề, quy tắc suy luận logic và kết luận.

• Tiền đề là những phán đoán đã được chứng minh hoặc chấp nhận, là nền tảng và lý do để suy luận.
• Quy tắc suy luận logic là những nguyên tắc hình thức để diễn dịch một cách hợp lý và tránh sai lầm. Kết luận là những phán đoán được suy ra từ tiền đề theo quy tắc logic, là kết quả của quá trình suy luận.
• Kết luận của phương pháp diễn dịch không phải là điều mới mẻ mà là điều đã ẩn trong tiền đề, nhưng nó giúp làm rõ và trả lời trực tiếp những điều mà tiền đề không trả lời được. Như vậy, có thể nói diễn dịch là đi từ cái đã biết đến cái chưa biết theo một ý nghĩa nhất định. – Diễn dịch là phương pháp quan trọng để xây dựng và mở rộng lý thuyết từ các sự kiện và kinh nghiệm. Phương pháp diễn dịch có ý nghĩa lớn đối với các khoa học lý thuyết như toán học… Ngày nay, có nhiều phương pháp khoa học được xây dựng trên cơ sở diễn dịch, như phương pháp tiên đề, phương pháp giả thuyết – diễn dịch.

Mối Quan Hệ Giữa Phương Pháp Quy Nạp Và Diễn Dịch

Quy nạp và diễn dịch là hai cách tiếp cận sự vật, hiện tượng theo hai hướng ngược nhau: quy nạp từ cá biệt đến phổ biến, diễn dịch từ phổ biến đến cá biệt. Chúng phản ánh quan hệ biện chứng khách quan giữa cái cá biệt, đặc thù và phổ biến. Tuy nhiên, trong logic hình thức, chúng bị coi là hai phương pháp tách biệt và cứng nhắc, không thể giải thích được sự mâu thuẫn và phát triển của sự vật, hiện tượng.

Do đó, đã xuất hiện hai trường phái đối lập nhau: chủ nghĩa quy nạp kinh nghiệm và chủ nghĩa diễn dịch duy lý. Mỗi trường phái đề cao một phương pháp và coi thường phương pháp kia. Chỉ có tư duy biện chứng mới khắc phục được những sai lầm của cả hai trường phái và nêu lên quan điểm đúng đắn.

Tư duy biện chứng cho rằng quy nạp và diễn dịch là hai phương pháp vừa đối lập vừa thống nhất trong quá trình nhận thức. Chúng là tiền đề và bổ sung cho nhau. Phủ nhận một trong hai phương pháp sẽ dẫn đến chủ nghĩa duy vật hoặc duy tâm.

Quy nạp là cơ sở để nhận thức, nhưng không thể thiếu diễn dịch. Diễn dịch giúp chỉ đạo, uốn nắn và giải thích quy nạp. Quy nạp khi khái quát có thể bỏ qua những mặt thứ yếu hoặc không chứng minh được bản chất và nguồn gốc của sự vật, hiện tượng. Diễn dịch giúp bổ sung những điểm thiếu sót của quy nạp và làm cho nhận thức trở nên toàn diện hơn.

Lịch sử phát triển của khoa học đã minh chứng cho sự liên hệ giữa quy nạp và diễn dịch. Mọi phát minh khoa học đều cần dùng cả hai phương pháp này. Nhiều quy luật tự nhiên được quy nạp đưa ra trước, sau đó được diễn dịch chứng minh và kiểm nghiệm thực tiễn để trở thành định luật khoa học.

Quy nạp có vai trò quan trọng trong việc thu thập và phân tích tài liệu kinh nghiệm, nhưng khi xây dựng và khám phá hệ thống lý luận thì diễn dịch lại có vai trò quan trọng hơn. Đó là điều đặc trưng của khoa học hiện đại. Tuy nhiên, diễn dịch không thể loại bỏ quy nạp, vì quy nạp là tiền đề và cơ sở của diễn dịch.

Quy nạp và diễn dịch là những phương pháp bước đầu trong quá trình nhận thức. Để đi sâu hơn vào bản chất của sự vật, hiện tượng, sau khi nắm được quy nạp, diễn dịch và mối quan hệ biện chứng giữa chúng, chúng ta cần tìm hiểu phương pháp phân tích và phương pháp tổng hợp.

Trên đây là những thông tin giải đáp về Diễn Dịch Và Quy Nạp Là Gì? Hocvn hi vọng bài viết này hữu ích với bạn.